Polskie prawo nie nakłada na spadkobierców obowiązku przeprowadzenia postępowania o stwierdzeniu nabycia spadku, jednakże w niektórzy sytuacjach okaże się to niezbędne, np. w celu zbycia nieruchomości, która kiedyś należała do naszego, nieżyjącego krewnego.

W chwili obecnej istnieją dwie możliwości stwierdzenia naszego prawa do spadku, tj. poprzez sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza (o czym w kolejnych wpisach) oraz poprzez wydanie przez Sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Przepisy kodeksu cywilnego nie określają terminu, w jakim możemy wystąpić z takim wnioskiem, jednak należy pamiętać, że jeśli wystąpimy z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku przed upływem 6 miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, koniecznym może okazać się uprzednie złożenie przez spadkobierców oświadczenia co do sposobu przyjęcia spadku lub ewentualnie w przedmiocie odrzucenia spadku. Istnieje możliwość złożenia ww. oświadczeń na rozprawie, co wiązać się będzie z dodatkową opłatą 50 zł od każdego spadkobiercy składającego oświadczenie, alternatywnie można skorzystać z pomocy notariusza, który sporządzi protokół obejmujący oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku może wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny, czyli np. spadkobiercy, o ile posiadają zdolność do czynności prawnej, jak również wierzyciel spadkodawcy, któremu zależy na ustaleniu następców dziedziczących długi zmarłego. Wnioskodawca we wniosku powinien wskazać swoje imię i nazwisko, a także numer PESEL i adres zamieszkania.

We wniosku należy wskazać uczestników, którymi są wszyscy możliwi spadkobiercy zmarłego. Wskazując krąg uczestników również należy podać ich imię i nazwisko oraz adresy zamieszkania, aby sąd mógł wezwać ich na rozprawę i doręczyć odpis wniosku.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien zawierać dokładnie określone żądanie, tzn. należy wskazać, po kim wnosimy o stwierdzenie nabycie spadku oraz na czyją rzecz. Ważnym również jest wskazanie czy domagamy się stwierdzenia nabycia spadku na podstawie ustawy czy na podstawie testamentu.

Z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, należy wystąpić do Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.

Wniosek podlega opłacie, która wynosi 50 złotych, jednakże, jeśli w jednym wniosku wnosimy o stwierdzenia nabycia spadku po kilku zmarłych, należy uiścić wielokrotność kwoty 50 złotych.
W przypadku, gdy wnosimy o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy do wniosku należy dołączyć odpisy aktu zgonu spadkodawcy, aktu małżeństwa, jeżeli dziedziczenie ma nastąpić na rzecz współmałżonka, aktu urodzenia, jeżeli dziedziczenie ma nastąpić na rzecz zstępnych lub innych krewnych. W przypadku kobiet, które zawarły związek małżeński przedłożyć należy odpis aktu małżeństwa. Do wniosku o stwierdzenia nabycia spadku na podstawie testamentu musimy dołączyć oryginał testamentu lub zaznaczyć, iż oryginał zostanie przedłożony na rozprawie oraz odpis aktu zgonu.

Praktyka w Kancelarii pokazuje, iż klienci często zaniedbują sprawy spadkowe, jednakże proszę pamiętać, iż pomimo braku obowiązku stwierdzania prawa do spadku, jest to element konieczny do dokonania np. działu spadku.